11-02-2018, 08:21 AM
Kask nasil cikarilir
Motosiklet kazalarinda herhalde en talihsiz ölüm sekli kask cikarilmaya calisirken olan ölümlerdir.Bir motosiklet kazazedesine yardim etmeye calisirken onun ölümüne neden olmak ta en talihsiz yardim sekli olsa gerek.
Bir motosiklet kazasinda olabilecek yaralanma sekilerlinden biridir boyun yaralanmalari.İstemzis, ani ve hizli boyun hareketleri,boynun olagan donus axine ters bir donuse zorlanmasi; boyun omurlarinda hafif catlaklardan agir kiriklara kadar cesitli düzeylerde travmaya neden olabilir.
Peki boyun kirigi neden önemlidir?Ufak bir kemigin kirilmasi nasil bir insanin tüm vucudunun felc kalmasina veya ölmesine neden olabilir?
Beyin ve vucud arsasindaki köprüdür boyun omurlari.Omurlarin arasinda olusan tünelden, vucuda dagilan tüm ileti mekanizmasi gecer.Beyinin vucudu yönetmek, onu yasatmak,ellerimiz kollarimizi bütün hareketlerini organize edip ve bu hareketleri saglamak icin verdigi emirleri ileten ana sinir hatti (omurilik) boyunda tum elemanlari ile bu tünelden gecer.Etraftaki bu kemik kalkanin kirilmasi halinde ise omurilik kesiler veya tam kopma olur.İste facia o zaman baslar.En iyisi felcli kalmak olan bir dizi hadise meydana gelir.
Bu giristen sonra yine motosiklet kazazasina dönebiliriz.
Bir motosiklet kazasinda yaralinin kaskini cikarmak bu kadar riskli ise cikarmayalim diyebiliriz.Kesinlikle dogru olur.Eger bazi durumlar meydana gelmemisse kaski cikarmamak (eger cikarmayi bilmiyorsak) yapilacak en dogru harekettir.Benim kaskimda da yazar mesela “doktor gelmeden kaskimi cikarmayin “ diye.Cünkü pisi pisine ölmeye hele felcli yasamaya hic niyetim yok.
Kask ne zaman cikarilmaz?
-yaralinin bilinci acik,konusuyor,solunumu rahat ve böyle devam ediyor kotuye gitmiyorsa kaski cikarmayin. ( boyun omurlarinda catlak olabilir hic bir belirti vermeyebilir siz kaski bilincsizce cikartmaya calisirken catlagi kirik haline getirirsiniz.Aynen gecen sene cruiser kullanan bir arkadasin talihsiz ölümü gibi..)
-yaralinin bilinci acik boynunun agridigini,elinin kolunun karincalandigini söylüyosa asla kaski cikarmayin.Omurulikte zedelenme olma ihtimali var.Bilincsiz her hareket olayi tamamlar.
-yaralinin bilinci kapali,ama solunumu rahat agzinda, burnunda herhangi bir yaralanma belirtsi yok .Solunumu takip ederek kaski cikarmayiniz.
Kask ne zaman cikarilir?
-Yaralinin bilinci kapali ise ve solunumu rahat degilse bilincli bir sekilde kask cikarilir.
-Yaralinin bilinci kapali yüzünde agzinda ciddi yaralanma ve kanama var ise bilincli bir sekilde kask cikarilir.
-Yaralinin bilinci acik, solunumun rahat olmadigini ifade ediyor ise bilincli bir sekilde kask cikarilir.
-Yaralinin bilinci acik vucudunda agir travma ve kanama var ise kask bilincli bir sekilde cikarilir.
Gelelim simdi can alici soruya:
Pekiii bilincli olarak kaski nasil cikaracagiz ?
Öncelikle isin mantigini anlamaya calisalim sonra cikarma tarifi yapalim.Mantigi anladiktan sonra tarifi ezberlemenize bile gerek yok.Ayni matematik gibi…
Öncelikle boyun omurlarinda kirik ihtimali varsa icinden gecen omuriligi zedeyebilecek her türlü hareket YASAK.Bir cam silindir düsünün icinde de tamamen cidarina yapisik bir sisik balon düsünün.Tamamen hayal ürünü.Silindiri bir sekilde tam oratadan ikiye kesildigini ama butunulugunu bozulmadigini hayal edin.Yani kesik iki uc hala birbirine degiyor kopma olmamis kayma olmamis sadece silindirde dairesel bir hat seklinde bir kesik .Silindir bu sekilde durdugu sürece icindeki balona bir sey olmaz.Ancak iki parcadan birinin hareket ettirildigini hayal edin simdi.Keskin uclarin birbiri üzerinden kaydigini falan düsünün basitce.İcindeki bu cok hassas balon patlar sanirim.Bu kadar hayal yeter simdi gercege dönelim yine
Boynun travmali oldugunu düsündügünüz bir kazazedenin bu kirik omurunun icinden gecen omuriligin kirigin keskin kenarlari ile hasar görmemesi icin bazi seyleri yapmayacaksiniz.En iyisi hic hareket ettirmeyecksiniz hatta hareket etmesini engelleyecek seyler yapacaksiniz.
Ne yaparsaniz yapin boynun asla yan tarflara egilmesine, arkaya bukulmesine saga sola donmesine asla ama asla izin vermeyiniz.Unutmamaniz gereken en önemli sey bu …tekrar ediyorum BOYNUN YAN TARAFLARA EGİLMESİNE ,ARKAYA DOGRU BÜKÜLMESİNE, SAGA SOLA DÖNMESİNE ASLA NEDEN OLMAYİN VE BUNU ENGELLEYİN.Öne dogru olan bükülme asiri olmamak sartiyla serbest ama unutmayin gerekmiyorsa bu da yasak.20-30 derecelik bir one egilme zarar vermez.Tek serbest yon basin vucudun aksi yönüne dogru cekilmesi.Bunun rahat yapabilirsiniz yani kafayi tutup vucuddan ayiracakmis gibi cekebilirsiniz.Hatta bu hareket bazen kirigi olan kazazedelerde hayat kurtarici olur.İste kasi kaski cikarirken de kullanabilecegimiz tek yön bu.
Simdi geldi sira kask cikarma tarifine.
Genel bazi ilk yardim kurallarini atliyorum.Bunlarin yapildigini ve sadece kaskin cikarmasina isin geldigini düsünüp öyle tarif yapacagim.
Altin kural Kask iki kisi tarafindan cikarilir.Tek kisi cikarmak cok zordur.Tek kisinin kaski en rahat nasil cikarir denemelerini yapmaya calisiyorum rahat ve dogru harketi bulunca onuda buradan tarif edecegim.
Birinci kisi sirti üstü yatan yaralinin yanina gelir dizüztü oturur.Bir elinin avucunu yaralinin ensesinin altina sokup ensesini cok iyi bir sekile kavrar.Diger elinin basparmagini alt cenenin alt kimsinin bir tarafindan isaret ve orta parmagini da diger tarafindan destekler.Asla yumusak tarafi degil kemikten desteklenir.Simdi elinizle cenenizin altina bakin kenardaki kemik ve aradaki yumusak dokulari hissedin.İste sizin parmaklarinizla destekleyeceginiz bu kemik kismi (yumusak yerinden bastirirsaniz dili iteceginizden solunum yolunu kapayabilirsiniz.)Ceneden tutan elinizle sadece destek yapiyorsunuz unutmayin.Fazla itip boynun geriye dogru bukulmesine neden olmayin zaten diger elinzde ensede bunun icin duryor.
Simdi boyunu iki eliniz arasina aldiniz artik boynun kontrolu sizin elinizde.Hicbir yöne harekete izin yok.
İkinci kisi yaralinin bastarfina gecip oda dizüstü oturur.Önce kaskin bagi cözülür.Sonra kask alt kisimlarindan iki elle tutulup kulak kimsi genisletilerek kendinize dogru cekerek (unutmayin kendinize dogru cekmeniz boynun serbest biraktigimiz yararli olan yon. Burada isimize yaradi bu yon) hafifte yaralinin yüzüne dogru kaldirarak (öne haraekette 20-30 derece serbest ti hatirlarsaniz) kaski cekiniz.Hareket yönü size dogru gelip yukari bükülen bir kavis oldu hayal ederseniz.
Kask ciktiktan sonra kaski cikaran kisi yine hastanin bastarafindan iki avucunu yaralinin kulaklarina gelecek sekilde yerlestirir.Basparmaklarini cenenin altindaki kemik kisma diger parmaklarinida enseye dogru yerlestirip boynu hafif kendine cekerek sabit tutar.(diger kisi serbest kalir)Taki bir boyun ateli getirilip boyuna sarilincaya kadar bu sekilde durur.
İste bu kadar.Yakinda becerebilirsem bunu fotoraflarla bir kez daha anlaticam ama en güzeli bir tatbikat ne dersiniz ?
Dr.Ömer Uzma
Hanımdan izin alırsam her zaman :+1: :çiçek:
